مقدمه
بیلی روبین(Bilirubin) ماده ای زردرنگ است که در هنگام تجزیه گلبول های قرمز در بدن ساخته می شود. این ماده در آزمایش خون اندازه گیری می شود و افزایش آن به خصوص در نوزادان می تواند باعث زردی پوست و چشم ها شود. زردی نوزاد یکی از شایع ترین اتفاقات روزهای اول زندگی است و حدود ۶۰ درصد نوزادان آن را تجربه می کنند.
بیلی روبین چگونه در بدن تولید و دفع می شود؟
وقتی گلول های قرمز قدیمی در بدن شکسته می شوند، بیلی روبین تولید می شود. این ماده ابتدا به کبد منتقل شده و از آنجا پس از ترکیب با اسیدهای صفراوی از طریق مدفوع و ادرار دفع می شود. اگر کبد به درستی کار نکند یا حجم بیلی روبین زیاد باشد، مقدار آن در خون بالا رفته و زردی بروز می کند.
انواع بیلیروبین
بیلیروبین توسط فعالیت بیلی‌وردین ردوکتاز بر روی بیلی‌وردین که رنگ‌دانه یا پیگمنتی سبزرنگ حاصل از کاتابولیزم هم است٬ حاصل می‌گردد.
بیلی روبین غیر مستقیم
اریتروسیتها (سلول‌های قرمز خون) که در مغز استخوان تولید می‌شوند. پس از طی عمر یا آسیب دیدگی٬ در طحال دفع و تخلیه شده و هموگلوبین این سلول‌ها به هم و گلوبین (که به اسید آمینه برگشت می‌شود) شکسته می‌شوند.حلقه هم در سلول‌های رتیکولواندوتلیال درطحال به بیلی روبین غیرمستقیم تبدیل می‌شود. این بیلیروبین آزاد است و به هیچ ماده دیگری جفت و پیوند نشده و به همین دلیل غیرکنژوگه نامیده می‌شود و با توجه به پیوند هیدروژنی درون ذره‌ای در آب محلول نیست و درون ادرار دیده نمی‌شود. پس از آن به آلبومین متصل شده و به کبد فرستاده می‌شود.
بیلی روبین مستقیم
بیلیروبین غیر مستقیم حمل شده توسط آلبومین بدرون کبد٬ توسط آنزیم گلوکورونیل ترانسفرازبا اسید گلوکورونیک جفت (کنژوگه) شده که در این مرحله قابل حل در آب بوده و درون ادرار نیز می‌تواند وارد شود. مقدار زیادی از این بیلیروبین کنژوگه به صفرا رفته و به این ترتیب به روده باریک راه می‌یابد ولی در ادامه روند هضم٬ حدود ٪۹۵ آن توسط خود روده باریک٬ باز جذب می‌شود و طی چرخه انتروهپاتیک به کبد بازمی‌گردد.
بیلیروبین دلتا(بیلی پروتئین):
همان بیلیروبین کنژوگه می‌باشد که با انتقال دهنده‌ای در خون به نام آلبومین باند شده‌است و امکان دفع آن توسط کلیه کاهش یافته و در نتیجه عامل دوام زردی در بیماران مبتلا به یرقان کبدی یا کلاستاز می‌باشد.
هیپر بیلیروبینمی
هیپر بیلی روبینمی غیر مستقیم:
در این حالت بیلی روبین غیرکنژوگه افزایش می‌یابد .
افزایش بیلی روبین غیرکنژوگه در موارد زیر اتفاق می‌افتد:
- زردی نوزادان
- نشانگان ژیلبرت
- کم‌خونی همولیتیک
- نشانگان کریگلر نجار
هیپر بیلی روبینمی کنژوگه:
در این حالت که معمولاً به‌دنبال بیماری‌های کبدی و صفراوی اتفاق می افتد میزان بیلی روبین کنژوگه افزایش میابد. از جمله مواردی که باعث افزایش این فرم بیلی روبین می‌شود عبارتند از:
- بیماری‌های کبدی شامل سیروز کبدی، تومور یا آبسه کبد، انسداد داخل کبدی و هپاتیت
- سندرم‌های مادرزادی روتور و دوبین جانسون
چرا بیلی روبین در نوزادان بالا می رود؟
افزایش بیلی روبین در نوزادان بیشتر به دلیل ناپخته بودن کبد و ناتوانی آن در دفع سریع بیلی روبین اتفاق می افتد.عوامل زیر می توانند باعث این اتفاق شوند:
- نارس بودن نوزاد
- وزن کم هنگام تولد
- کمبود شیر خوردن در روزهای اول
- گروه خونی ناسازگار مادر و نوزاد
- کبودی هنگام تولد یا زایمان سخت
- کمبود آنزیم G6PD
بیلی روبین نرمال نوزاد چقدر است؟
- زیر ۵ طبیعی
- ۵ تا ۱۲ زردی خفیف
- ۱۲ تا ۱۸ زردی متوسط (نیاز به بررسی و درمان)
- بالای ۱۸ زردی شدید (نیاز به درمان فوری)
نکته مهم: اندازه عدد بیلی روبین بر اساس سن نوزاد به ساعت هم ارزیابی می شود و فقط پزشک می تواند میزان خطر را دقیق تشخیص دهد.
علائم افزایش بیلی روبین در نوزاد
- زرد شدن پوست صورت و بعد بدن
- زردی چشم ها
- بی حالی یا خواب آلودگی شدید
- خوب شیر نخوردن
- گریه ضعیف یا غیرطبیعی
راه های کاهش بیلی روبین
افزایش تغذیه با شیر مادر
یکی از بهترین روش ها برای کاهش بیلی روبین، تغذیه مناسب نوزاد است. بیلی روبین از طریق مدفوع دفع می شود و هرچه نوزاد بیشتر شیر بخورد، دفع سریع تر انجام می شود.
فتوتراپی (نوردرمانی)
روش استاندارد پزشکی برای درمان زردی است. در این روش نوزاد زیر نور مخصوص قرار می گیرد تا بیلی روبین تجزیه شود و از بدن دفع گردد
آیا زردی می تواند خطرناک باشد؟
اگر سطح بیلی روبین خیلی بالا رود و درمان نشود، ممکن است روی مغز اثر بگذارد و مشکلات جدی ایجاد کند. به همین دلیل باید زردی را جدی گرفت و تحت نظر پزشک درمان کرد.
درمان زردی در منزل؛ آیا امکان پذیر است؟
بله؛ در بسیاری از موارد زردی نوزاد بدون نیاز به بستری و با دستگاه فتوتراپی خانگی قابل درمان است. این روش با رعایت اصول ایمنی، نتیجه آن مشابه بیمارستان خواهد بود. بسیاری از خانواده ها به دلیل جلوگیری از استرس نوزاد، خطر عفونت های بیمارستانی و آسایش بیشتر مادر، درمان در خانه را انتخاب می کنند.
در سال های اخیر شرکت های خدماتی درمان زردی نوزاد، این امکان را برای خانواده ها فراهم کرده اند که دستگاه استاندارد درمان زردی را در منزل اجاره کنند. این کار روند درمان را سریع تر و ایمن تر می کند.
>>>>>>> اجاره دستگاه درمان زردی نوزا + پایین ترین قیمت ۱۴۰۴
نکات مهم برای کاهش بیلی روبین در نوزاد
- تغذیه نوزاد را قطع نکنید.
- قرار دادن نوزاد زیر نور آفتاب جایگزین درمان نیست.
- هر ۱۲ ساعت زردی نوزاد را بررسی کنید.
- خواب زیاد همراه با بی حالی می تواند نشانه خطر باشد.
- آزمایش بیلی روبین را به موقع انجام دهید.
جمع بندی
بیلی روبین ماده ای طبیعی در بدن است اما افزایش آن در نوزاد می تواند باعث زردی شود. تغذیه مناسب، بررسی منظم و در صورت نیاز فتوتراپی، بهترین روش مدیریت این وضعیت هستند. والدین باید با آگاهی و آرامش، وضعیت نوزاد را پیگیری کنند تا مشکلی برای او پیش نیاید.
بیلی روبین یکی از رنگ دانه
های صفراوی است که از خورد
شدن و تجزیه طبیعی هموگلوبین حاصل می‌گردد و دلیل رنگ زرد ادرار و رنگ قهوه‌ای مدفوع می باشد .
گلبولهای قرمز پس از رسیدن به عمر ۱۲۰روزه خود در طحال ، بوسیله ماکروفاژهای طحالی تخریب می‌شوند. هموگلوبینِ موجود در گلبولهای قرمز پس از تخریب اریتروسیتها آزاد و به یک هم (heme) و اسید آمینه تجزیه می‌شوند.
بدون دیدگاه